Door: Laura Beljaars
Vrije momenten in de klas, leswisselingen, buitenspelen, het zijn allemaal van die ‘standaard’ momenten waarop het wel eens misgaat. Bij het ene kind uit zich dat in een woedeaanval waarbij ze andere kinderen gaat slaan, of juist op de grond gaat zitten en weigert nog iets te doen. Bij andere kinderen uit het misgaan zich misschien in frustratie, huilen, angst of andere overweldigende emoties. Als je snapt wat daarachter zit, is het eigenlijk heel begrijpelijk. En goed te voorspellen. Want stiekem heb jij zelf ook wel eens zulke momenten! Maar dan moet je het wel snappen.
Chaos en verwachtingen
Leswisselingen, vrije momenten in de klas en buitenspelen hebben een aantal dingen gemeen. Er zijn véél prikkels want iedereen praat en beweegt door elkaar, het is niet duidelijk wat er van je wordt verwacht en veel andere kinderen lijken deze momenten als vanzelf aan te kunnen, terwijl dit voor kinderen met Tourette, ADHD, autisme of hooggevoeligheid vaak niet zo is. Deze momenten zorgen voor chaos. Iedereen om je heen staat te schreeuwen, je weet dat er dingen van je worden verwacht, maar je hebt géén idee wat. Je probeert hard je best te doen, want wilt zo graag niet anders zijn, maar eigenlijk heb je geen schijn van kans. En dus ontploft de bom. Je kan niets anders meer dan huilen, schreeuwen, om je heen slaan of op een andere manier je frustratie of angst uiten. Je kán simpelweg niet anders.
Ontlading na inspanning
Dit soort momenten komen vaak na momenten van inspanning: na een instructie, zelfstandig werken enz. Dat is ook logisch, want dan moet de onrust er even uit. Dat geldt voor ieder kind. Het emmertje is in die tijd volgelopen, de thermometer staat op rood. Dat betekent dat er niks meer bij kan. En dat is nou juist wél wat er van je wordt verwacht.
Je moet je aan de regels van een spel houden tijdens het buitenspelen, maar óók flexibel zijn zodat het leuk blijft. Je moet opletten wat je moet knutselen of wat andere kinderen doen en willen tijdens een vrijere les. En je moet de goede spullen pakken en wegleggen tijdens een leswisseling. En dat alles in de drukte van iedereen om je heen. Ik snap zelf echt niet dat er mensen zijn die dat wel kunnen! Die moeten dat geschreeuw vast veel zachter horen.
De onrust eruit
Wat belangrijk is in zo’n situatie, is dat een kind duidelijkheid nodig heeft en de onrust kwijt moet kunnen. Want die pauze is er niet voor niets! Soms kan dat betekenen dat het beter is om even geen spelletjes met regels te spelen, maar gewoon even lekker achter elkaar aanrennen. Of is een briefje op je tafel nodig, waar stap voor stap staat wat je moet doen tijdens leswisselingen. Sowieso is het goed om tussen twee lange lessen door even een energie-momentje te hebben. Op een gestructureerde manier de onrust eruit gooien werkt vaak beter dan alleen vertrouwen op het moment van leswisseling. Dat kan met een dansje (klik, klik), energizers of gewoon even gek bewegen.
Preventie
De beste manier om hiermee om te gaan is eigenlijk preventie. Niet wachten totdat dat emmertje volgelopen is, of de thermometer op rood staat. Op tijd ervoor zorgen dat het zover niet komt. Dat betekent manieren verzinnen waarop de onrust eruit kan vóórdat je in een chaossituatie komt. Als de thermometer op oranje staat, dan is buitenspelen in de pauze waarschijnlijk genoeg om hem naar geel of zelfs groen te brengen. Als hij eenmaal op rood staat, is omlaag brengen heel ingewikkeld.
Wat kan je daarvoor gebruiken? Tangles, een draaistoel, een wiebelkussen, duidelijkheid, je kan het zo gek niet verzinnen! Zo komen we ook weer terug op wat ik zei over dat je zelf ook wel eens van zulke momenten hebt. Als je moe bent, of druk, of chaotisch, dan word jij ook meer kortaf, sneller boos en sneller verdrietig. Je emmertje loopt over. Wij als volwassenen hebben inmiddels (hopelijk) geleerd de signalen op tijd te herkennen, zodat je op tijd in kan grijpen. Kinderen moeten dat nog leren. En bij deze kinderen loopt de thermometer nou eenmaal sneller op. Dan is het dus ook extra belangrijk om in te zetten wat nodig is om het niet tot een ontploffing te laten komen.
Vind je het moeilijk om zelf te bepalen wat bij jouw kind werkt? Zit de juf met haar handen in haar haren? Laat ons meekijken! Na observatie zorg ik voor een uitgebreid verslag met adviezen over hoe we er samen voor kunnen zorgen dat de thermometer minder snel oploopt. Klik hier voor meer informatie.
